Η σχέση των εφήβων με τα κοινωνικά δίκτυα και ο ρόλος των γονέων

Πριν λίγες ημέρες, το έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό “Nature” δημοσίευσε άρθρο για τη σχέση των εφήβων με τα κοινωνικά δίκτυα, με αφορμή την πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης της Αυστραλίας που απαγόρευσε διά νόμου τον περασμένο Νοέμβριο, σε παιδιά και εφήβους κάτω των 16 ετών να χρησιμοποιούν πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης των παιδιών και της ύπαρξης μεγαλύτερων αναπτυξιακών δυσκολιών τους σε πνευματικό και ψυχικό επίπεδο, όπως σημειώνουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) και Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), που παρουσιάζουν παρακάτω περιληπτικά τα κυριότερα σημεία του άρθρου.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένες ομάδες παιδιών και εφήβων επωφελούνται από τη χρήση τέτοιων πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης. Για παράδειγμα, οι νέοι που έχουν αυτισμό, όσοι εξερευνούν τη προσωπική τους ταυτότητα και άτομα με δυσκολίες κοινωνικοποίησης  μπορεί να είναι πιο εύκολο να συναναστραφούν διαδικτυακά παρά προσωπικά, καθώς και για εκπαιδευτικούς και ενημερωτικούς σκοπούς.

Διαφήμιση

Σύμφωνα με την συγγραφέα του άρθρου στο Nature που εξειδικεύεται στα κοινωνικά δίκτυα, αν η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης απαγορεύεται, πολλοί έφηβοι θα αισθάνονται ότι δεν μπορούν να μιλήσουν στους γονείς για τη διαδικτυακή τους ζωή. Και αυτός ο νόμος θα αφαιρούσε το δικαίωμα των γονέων να αποφασίζουν τι είναι καλύτερο για τα παιδιά τους. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επενδύσουν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γονέων και των φροντιστών σχετικά με την αλληλεπίδραση των εφήβων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Πολλές μελέτες έχουν αναλύσει τους τρόπους με τους οποίους η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζει τους εφήβους, συμπεριλαμβανομένης της επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας των νέων και των δυσμενών επιπτώσεων στην ποιότητα του ύπνου τους, για παράδειγμα. Χρειάζονται, βέβαια, περισσότερες παρεμβάσεις στο πώς οι γονείς μπορούν να υποστηρίξουν τα παιδιά στην αντιμετώπιση του διαδικτυακού εκφοβισμού για την ασφάλειά τους και τη διασφάλιση της ψυχικής τους ευημερίας, όπως υποστηρίζεται στο άρθρο αυτό.

Διαφήμιση

Επιπρόσθετα, δεν είναι σαφές επιστημονικά, ποιες είναι οι βέλτιστες πρακτικές για τους γονείς, ώστε να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους για τη ρύθμιση του χρόνου τους στην οθόνη. Υπάρχουν πολλές ερωτήσεις που χρήζουν επιστημονικής επεξεργασίας και ανάλυσης, όπως:

• Είναι καλύτερο να καθυστερήσει να δώσει κανείς στο παιδί του ένα smartphone μέχρι να γίνει έφηβος, για να επιτρέψει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά να περιορίσει την πρόσβαση ή να χρησιμοποιήσει έναν συνδυασμό αυτών των προσεγγίσεων;
• Πόσο πρέπει να συμμετέχουν οι γονείς στις διαδικτυακές ζωές των παιδιών τους, για να διασφαλίσουν ότι παρέχουν υποστήριξη αλλά και ότι προάγουν την ανεξαρτησία;

Παράλληλα, δεν είναι επίσης σαφές πώς η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ενός γονέα επηρεάζει τη χρήση των παιδιών τους και το αντίστροφο.

Συμπερασματικά, σύμφωνα με το άρθρο στο διεθνές περιοδικό “Nature” απαιτούνται περαιτέρω επιδημιολογικές μελέτες για τη διερεύνηση διαφόρων προσεγγίσεων – όπως ο περιορισμός ή η απαγόρευση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης – και η σύγκριση των αποτελεσμάτων με υποστηρικτικές μεθόδους στις οποίες γονείς και παιδιά περνούν χρόνο στο διαδίκτυο μαζί και συζητούν πώς να αντιμετωπίζουν τέτοιους κινδύνους από την τεχνολογία της κοινωνικής δικτύωσης. Ανάλογες παρεμβάσεις ίσως θα πρέπει να γίνονται στα παιδιά από μικρές ηλικίες έως την ενηλικίωση. Είναι ουσιαστικής σημασίας οι διεθνείς φορείς και οι κυβερνήσεις να χρηματοδοτήσουν αντίστοιχες έρευνες, οι οποίες, σύμφωνα με το επιστημονικό αυτό περιοδικό, είναι απίθανο να προτείνουν εύκολες λύσεις που ταιριάζουν σε όλους.