Υπογράφηκε χθες (4/8/22) μεταξύ του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και της ένωσης οικονομικών φορέων “Σαμαράς & Συνεργάτες – ΠΟΛΥΛΑΪΝ ΑΕ – Σγούρου Δήμητρα” η πολυαναμενόμενη σύμβαση για την εκπόνηση μελέτης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) του Δήμου Θήρας. Ο σχετικός διαγωνισμός είχε προκηρυχθεί τον Σεπτέμβριο του 2021, ενώ ο ανάδοχος του έργου είχε οριστεί από τις αρχές Απριλίου του 2022. Οι εξαγγελίες περί άμεσης εκπόνησης του ΕΠΣ Θήρας είχαν γίνει βέβαια από τον Ιούνιο του 2020, κατά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και πολυμελούς κυβερνητικής ομάδας στη Σαντορίνη.
Η συνολική προθεσμία για την περαίωση του μελετητικού αντικειμένου της σύμβασης ορίζεται συνολικά σε 14 μήνες από την υπογραφή του συμφωνητικού.
Η Κύρια Μελέτη του ΕΠΣ εκπονείται σε μία φάση με δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα ολοκληρώνεται με την υποβολή της μελέτης σε διάστημα 6 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης. Η δεύτερη ενότητα, που ολοκληρώνεται μέσα σε διάστημα 14 μηνών από την υπογραφή της σύμβασης, περιλαμβάνει τις διαδικασίες της έγκρισης, όπως είναι:
α) η προσωρινή παραλαβή της Κύριας Μελέτης από τον Φορέα σχεδιασμού του ΕΠΣ
β) η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ)
γ) η γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ)
δ) η ενσωμάτωση τυχόν παρατηρήσεων του ΚΕΣΥΠΟΘΑ και η οριστικοποίηση της μελέτης
ε) η οριστική παραλαβή της μελέτης
Όλα τα παραπάνω θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου του 2023, δηλαδή λίγες μέρες πριν τις Δημοτικές Εκλογές, καθώς τότε συμπληρώνονται οι 14 μήνες που ορίζει η σύμβαση. Στη συνέχεια θα δρομολογηθούν οι διαδικασίες έκδοσης του Προεδρικού Διατάγματος έγκρισης του ΕΠΣ Θήρας, κάτι που θα αποτελεί διακύβευμα της επόμενης κυβέρνησης. Το πόσο επιπλέον χρονικό διάστημα θα χρειαστεί, είναι άγνωστο.
Οι ιδιαιτερότητες της νήσου Θήρας και η ανάγκη για σύνταξη ΕΠΣ
Στο προοίμιο της σύμβασης περιγράφονται, μεταξύ άλλων, οι ιδιαιτερότητες του νησιού που καθιστούν αναγκαία μια ολοκληρωμένη χωροταξική-πολεοδομική θεώρηση:
“Ο υπάρχων ρυθμιστικός σχεδιασμός του νησιού έχει έντονα αποσπασματικό χαρακτήρα. Δεδομένων των ιδιαίτερων φυσικών, πολιτιστικών και τοπικών χαρακτηριστικών του νησιού, των τουριστικών πόρων που διαθέτει και των πιέσεων που ασκούνται από τις τουριστικές ροές, είναι προφανής η άμεση ανάγκη για μια ολοκληρωμένη χωροταξική-πολεοδομική θεώρηση, η οποία θα καλυφθεί μέσα από την σύνταξη ενός Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου.
Η Θήρα αποτελεί ένα μεγάλο τουριστικό κέντρο, ενώ η καλλιεργήσιμη πεδινή περιοχή της στα ανατολικά είναι μία από τις σημαντικότερες των Κυκλάδων. Επιπλέον, χαρακτηρίζεται από πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Η ανάγκη προστασίας των φυσικών και πολιτιστικών πόρων του τοπίου, καθώς και ο ευρύτερος αναπτυξιακός σχεδιασμός της επικράτειας, επιτάσσουν την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού στη νήσο Θήρα, που συγχρόνως θα συμπεριλαμβάνει και έναν ειδικότερο σχεδιασμό με βάση τις φυσικές και τοπικές ιδιαιτερότητες της νήσου.
Τα τελευταία χρόνια, η πολύ έντονη τουριστική ανάπτυξη της Σαντορίνης (συμπεριλαμβανομένων και ειδικότερων συνιστωσών όπως ο τουρισμός κρουαζιέρας και ο τουρισμός διαμοιρασμού), έχει συγκεντρώσει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον. Παράλληλα, το νησί πρέπει να διαχειριστεί τις εκτεταμένες συνέπειες του φαινομένου του υπερτουρισμού, όπως είναι η επιβάρυνση των μεταφορικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών υποδομών, της αγοράς κατοικίας, της αγροτικής δραστηριότητας (αμπελοκαλλιέργεια για οινοπαραγωγή).
Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαία η πολεοδομική αναδιοργάνωση του νησιού μέσω επανακαθορισμού χρήσεων γης, όρων δόμησης και άλλων παραμέτρων, δεδομένου ότι σήμερα ο ισχύων πολεοδομικός σχεδιασμός είναι όχι μόνο παρωχημένος αλλά και ανολοκλήρωτος.
Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη ταχείας αντιμετώπισης των προαναφερόμενων θεμάτων, το καταλληλότερο εργαλείο χωρικού σχεδιασμού για τη Σαντορίνη είναι το αρ. 11 του Ν. 4759/2020, γιατί μπορεί να αντιμετωπίσει τα κρίσιμα χωρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η νήσος, παρέχοντας ολοκληρωμένη χωροταξική-πολεοδομική θεώρηση και σχεδιασμό της περιοχής σε σύντομο χρονικό στάδιο. Με το ΕΠΣ παρέχεται ταχεία διεκπεραίωση και ολοκλήρωση του σχεδιασμού, καθώς καταρτίζεται και εγκρίνεται σε ένα (ενιαίο) στάδιο, ενώ ανταποκρίνεται στην επείγουσα ανάγκη χωρικού σχεδιασμού της νήσου προς όφελος της βιωσιμότητας και της ελεγχόμενης τουριστικής ανάπτυξης.”
Το πλήρες κείμενο της σύμβασης για την εκπόνηση της μελέτης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) του Δήμου Θήρας είναι διαθέσιμο εδώ.
Σημειώνουμε πως ο Δήμος Θήρας έχει εκφράσει την πρόθεσή του να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία σύνταξης, έγκρισης και θεσμοθέτησης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Σαντορίνης. Στο πλαίσιο αυτό έχει προχωρήσει σε Προγραμματική Σύμβαση με το Σπουδαστήριο Πολεοδομικών Ερευνών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, υπό την διεύθυνση του καθηγητή Κώστα Σερράου, που έχει αναλάβει την ερευνητική και επιστημονική υποστήριξη του Δήμου Θήρας, κατά την διαδικασία εκπόνησης του ΕΠΣ.
