Θέματα υγείας: Ο αιφνίδιος θάνατος στους νέους

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Ξεκινάμε σήμερα μια τριάδα δημοσιεύσεων που αφορά το θέμα του αιφνιδίου θανάτου. Το πρώτο μέρος θα είναι για το συμβάν αυτό στις νεαρές ηλικίες και κυρίως σε αυτούς που αθλούνται, το δεύτερο μέρος θα είναι για τον αιφνίδιο θάνατο σε ηλικίες άνω των 35-40 ετών και το τρίτο και τελευταίο θα αφορά την βρεφική και παιδική ηλικία.

Όλοι μας έχουμε ακούσει για περιστατικά νέων ανθρώπων που έχασαν ξαφνικά την ζωή τους, κυρίως σε αθλητικές εκδηλώσεις, χωρίς βέβαια αυτό να είναι υποχρεωτικό. Πρόσφατες μελέτες στην χώρα μας δείχνουν 2-3 αιφνίδιους θανάτους νέων ανθρώπων τον μήνα και σε ετήσια βάση έχουμε 1 θάνατο ανά 80000 νέους ανθρώπους. Η συχνότερη αιτία αυτών των περιστατικών είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, νόσος που εμφανίζεται στο 0,2% του πληθυσμού. Αν αυτό το ποσοστό μεταφερθεί στην χώρα μας, σημαίνει περίπου 20.000 ασθενείς και οι οποίοι βρίσκονται σε κίνδυνο, ειδικά εάν αθλούνται. Το 50% των αιφνιδίων θανάτων σε άτομα κάτω των 30 ετών αποδίδεται στη νόσο αυτή. Η πιθανότητα θανάτου σε άτομα πάσχοντα από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι 4-6% ετησίως. Η νόσος αυτή είναι γενετικά μεταδιδόμενη και αυτό σημαίνει ότι με την συστηματική καταγραφή των ανιχνευόμενων περιστατικών και με τον έλεγχο όλων των μελών των οικογενειών τους, μπορούμε να εντοπίσουμε μορφές της νόσου αυτής ή και άλλων όχι τόσο συχνών αιτίων για αιφνίδιο θάνατο και να αποτρέψουμε τέτοια συμβάματα.

Άλλες αιτίες αιφνίδιων θανάτων σε νέους είναι οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων αγγείων, η αρρυθμογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας, η αθηρωματική νόσος, το σύνδρομο Marfan, το σύνδρομο Brugada, το σύνδρομο μακρού QT, η διατατική μυοκαρδιοπάθεια, η μυοκαρδίτιδα, η στένωση του ισθμού της αορτής κά.

Συνεπώς ο έγκαιρος εντοπισμός των ατόμων αυτών μπορεί να αποτρέψει πολλούς θανάτους και ο έλεγχος ομάδων υψηλού κινδύνου, κρίνεται απαραίτητος. Αυτές οι ομάδες είναι:
1) Οικογένειες με ιστορικό κληρονομικού καρδιαγγειακού νοσήματος
2) Οικογένειες με ιστορικό νεανικού αιφνιδίου καρδιαγγειακού θανάτου
3) Νέοι με άγνωστης αιτιολογίας συγκοπτικών επεισοδίων.

Ο προγνωστικός έλεγχος αθλουμένων με ειδικευμένους στο θέμα ιατρούς και η τοποθέτηση στους χώρους άθλησης των αυτόματων απινιδωτών, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από μη ιατρούς.

Για να αντιληφθούμε την αξία αυτών των ελέγχων να πούμε πως όταν στην γειτονική Ιταλία εφαρμόστηκαν αυτά τα προγράμματα από το 1982, πέτυχαν την μείωση των αιφνιδίων θανάτων κατά 90% (!!) και την πλήρη εξάλειψη των θανάτων από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.

Να σημειωθεί πως το κέντρο αναφοράς των περιστατικών αυτών για την χώρα μας είναι το Ε.Κ.Κ.Α.Ν.

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης