Οι άξονες και οι προτεινόμενες ενέργειες του στρατηγικού σχεδίου για τη Σαντορίνη

Τους άξονες και τις προτεινόμενες ενέργειες του στρατηγικού σχεδίου για τη Σαντορίνη συνοψίζει στην απάντησή του ο Υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης σε ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας Φίλιππος Φόρτωμας, με θέμα την ανάγκη εκπόνησης στρατηγικού σχεδίου για την Σαντορίνη, ώστε να αντιμετωπιστούν φαινόμενα όπως ο υπερτουρισμός και η έλλειψη υποδομών.

Στην απάντησή του ο κος Θεοχάρης αναφέρει ότι η Σαντορίνη ως παγκοσμίου εμβέλειας τουριστικός προορισμός αποτελεί σημείο αναφοράς για την μεταστροφή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος σε ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης που θα σέβεται το περιβάλλον και την πολιτιστική μας κληρονομιά. Η ανάγκη αντιμετώπισης των προβλημάτων που ταλαιπωρούν κατοίκους και επισκέπτες του νησιού είναι μείζονος σημασίας και επιχειρείται να δοθεί λύση μέσω του συντονισμού ενεργειών των συναρμόδιων φορέων από την Γενική Γραμματεία Συντονισμού Οικονομικών και Αναπτυξιακών Πολιτικών με στόχο την κατάρτιση πρότασης στρατηγικού σχεδίου για τη διαχείριση της Σαντορίνης.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που παρουσιάζονται στη Σαντορίνη κυρίως κατά τις περιόδους αυξημένης τουριστικής κίνησης, διαμορφώνεται στρατηγικό σχέδιο για το νησί, με κύριους στόχους την προώθηση της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης στο νησί, την ενίσχυση της ποιότητας του τουριστικού της προϊόντος καθώς και την προστασία του παγκόσμιου brand “Santorini”, μέσω, πρωτίστως, της συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκόμενων δημοσίων φορέων κεντρικής διοίκησης (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Υπουργείο Τουρισμού), των τοπικών φορέων (Δήμος, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου κ.λπ.) καθώς και του ιδιωτικού τομέα (π.χ. Εμπορικά Επιμελητήρια).

Ειδικότερα, πρόταση του Υπουργείου Τουρισμού αποτελεί η δημιουργία ενός φορέα διαχείρισης και προώθησης προορισμού (Destination Management Organization DMO), ο οποίος θα συντονίζει και θα συμβάλλει στην επίτευξη των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων και τη διάχυση των οικονομικών και κοινωνικών ωφελειών από τον τουρισμό σε όσο το δυνατόν περισσότερους παραγωγικούς φορείς, προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Ο ως άνω φορέας που θα φέρει την ονομασία “Σαντορίνη-Διεθνής προορισμός παγκόσμιας εμβέλειας“, θα μπορεί να διαχειρίζεται και να εκμεταλλεύεται ορθολογικά όλα αυτά τα στοιχεία που συνθέτουν έναν τουριστικό προορισμό, μέσω της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα συνεργατικό σχηματισμό λήψης αποφάσεων, που επιδιώκει τη σύμπραξη όλων εκείνων των παραγόντων, δημοσίων και ιδιωτικών, που σχετίζονται (άμεσα ή έμμεσα) με τον τουρισμό στο νησί. Ο οργανισμός διαχείρισης προορισμού θα έχει ως αντικείμενο αφενός μεν τον σχεδιασμό μιας στρατηγικής διαχείρισης και marketing για την περαιτέρω ενδυνάμωση του brand του νησιού, με σεβασμό στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, αφετέρου δε την προώθηση και την προβολή της Σαντορίνης ως διεθνούς προορισμού παγκόσμιας εμβέλειας, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο ενώ παράλληλα θα συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ του επιχειρηματικού κόσμου και της τοπικής κοινωνίας.

Υπό την ομπρέλα του φορέα, προκρίνεται η συμμετοχή στο εθνικό παρατηρητήριο αειφορίας, στα πρότυπα του International Network of Sustainable Tourism Observatories (INSTO) του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού. Ήδη το Υπουργείο Τουρισμού έχει προχωρήσει στην συγκρότηση ομάδας εργασίας με αντικείμενο τον σχεδιασμό οδικού χάρτη για τη δημιουργία Εθνικού Παρατηρητηρίου για την επίτευξη βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Τελικός σκοπός είναι ο προορισμός να ενταχθεί στο χάρτη των βιώσιμων προορισμών, που αποτελεί κριτήριο λήψης ταξιδιωτικών αποφάσεων για μεγάλη μερίδα “ποιοτικού τουρισμού”.

Το πλάνο δράσεων που προτείνεται από το Υπουργείο Τουρισμού, αναφορικά με τις κατηγορίες των προβλημάτων που αναφέρθηκαν παραπάνω και το οποίο, μετά τη σύσταση του φορέα διαχείρισης θα μπορούν να ανήκουν στο portfolio του, αφορούν τρεις άξονες:
1ος άξονας: βιώσιμη Σαντορίνη – προσβασιμότητα
2ος άξονας: ασφαλής Σαντορίνη – υποδομές
3ος άξονας: ψηφιακή Σαντορίνη – διαχείριση προορισμού

Αναφορικά με τον 1ο άξονα, οι προτεινόμενες ενέργειες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• την εφαρμογή στρατηγικής βιώσιμου τουρισμού: αντιμετώπιση του νησιού ως ενιαίου “πολιτιστικού τοπίου”, με ένταξη και νέων πολιτιστικών διαδρομών για την ανάδειξη του πολιτιστικού προφίλ της Σαντορίνης, την έκδοση κάρτας ενιαίων πολιτιστικών διαδρομών, με στρατηγικά επιλεγμένους εκτός αστικού ιστού (Φηρά-Οία) προορισμούς επισκεψιμότητας, που ξεπερνούν το μοντέλο ηλιοβασίλεμα και μοναδικότητα οικιστικής ταυτότητας, καθώς και νέων “βιώσιμων” φυσικών και πολιτιστικών πόρων (π.χ. οινοποιεία), επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και παροχή κινήτρων προς τις εταιρείες κρουαζιέρας για την επιμήκυνση του χρόνου παραμονής των επιβατών τους στο νησί

• ενεργειακά προβλήματα: μετεγκατάσταση του εξοπλισμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, επιτάχυνση διαδικασιών ηλεκτρικής διασύνδεσης με την ηπειρωτική χώρα έως το 2021, μελέτη για την επιλογή και δυναμικότητα Α.Π.Ε., πρόγραμμα ευαισθητοποίησης κατοίκων και επιχειρηματιών για την εξοικονόμηση ενέργειας (σχολεία, φορείς, επαγγελματικά σωματεία, σεμινάρια και προβολή σε ΜΜΕ)

• προβλήματα υδροδότησης: αφαλάτωση, πρόβλεψη αναγκών ύδρευσης, εκσυγχρονισμός και επέκταση των βιολογικών καθαρισμών ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν οι εκροές για άρδευση ή εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα, κατασκευή και επέκταση δικτύου, πρόγραμμα ευαισθητοποίησης κατοίκων και επιχειρηματιών για την εξοικονόμηση νερoύ (σχολεία, φορείς, επαγγελματικά σωματεία, σεμινάρια και προβολή σε ΜΜΕ)

• αυθαίρετη δόμηση: άμεση στελέχωση των υπηρεσιών (Γραφείο Δόμησης, Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμου, Αστυνομίας, Δημοτικής Αστυνομίας) ώστε να ενισχυθούν οι κατάλληλοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, καθώς και σύνταξη χωροταξικής μελέτης για όλα τα νησιά.

• διαχείριση απορριμμάτων: άμεσο κλείσιμο ΧΑΔΑ με ταυτόχρονη ενδιάμεση διαχείριση των απορριμμάτων για τρία χρόνια, διαδικασία κατασκευής μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων και οριστική λύση με ΣΔΙΤ, πρόγραμμα ευαισθητοποίησης κατοίκων και επιχειρηματιών (σχολεία, φορείς, επαγγελματικά σωματεία, επισκέπτες, σεμινάρια και προβολή στα ΜΜΕ), καθώς και αντικατάσταση πλαστικών συσκευασιών μιας χρήσης από αντίστοιχες βιοδιασπώμενες (σύνδεση με Σαντορίνη brand-καμπάνια)

• χώροι στάθμευσης: εύρεση νέων χώρων για δημιουργία δημοτικών και ιδιωτικών χώρων στάθμευσης, καθώς και κατασκευή νέων σύγχρονων και αυτοματοποιημένων υπόγειων χώρων στάθμευσης καθώς και παροχή πολεοδομικών κινήτρων και συντονισμός αρχών για ιδιωτικά πάρκινγκ

• αναδιοργάνωση συστήματος αφίξεων – αναχωρήσεων αναφορικά με την κρουαζιέρα, υιοθέτηση τέλους αποβίβασης κρουαζιέρας, μέρος του οποίου θα μπορούσε να αποδίδεται σε Πράσινο ταμείο (Green Tax)

• χρήση ηλεκτροκίνησης: μελέτη για ηλεκτροκίνηση δημοσίων μεταφορών σε βάθος 5ετίας, κίνητρα για την αντικατάσταση του στόλου των ενοικιαζόμενων αυτοκινήτων με ηλεκτροκίνητα οχήματα φιλικά προς το περιβάλλον.

Αναφορικά με τον 2ο άξονα, οι προτεινόμενες ενέργειες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• λιμενικές υποδομές: κατασκευή νέου λιμένα, επισκευή νέων ναυδέτων, ολοκλήρωση λιμανιού Αθηνιού, ολοκλήρωση μαρίνας Μονόλιθου και μελέτη για δημιουργία νέων μαρίνων

• τελεφερίκ: κατασκευή νέας γραμμής τελεφερίκ, η οποία θα είναι πολλαπλάσιας μεταφορικής ικανότητας από την υπάρχουσα. Συνδυαζόμενες οι δύο αυτές γραμμές, θα είναι ικανές να εξυπηρετήσουν με άνεση και ασφάλεια τους επισκέπτες. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη κατασκευή της νέας γραμμής είναι η επέκταση των λιμενικών εγκαταστάσεων του Όρμου Φηρών, με πρόβλεψη την δημιουργία όλων των απαραίτητων εγκαταστάσεων, ώστε να μπορεί να χαρακτηριστεί ως πύλη εισόδου του νησιού και να συμβάλει στην ανάπτυξη του HOME PORTING και της διανυκτέρευσης, για τους επιβάτες των κρουαζιερόπλοιων.

• οδικό δίκτυο: επισκευές του Επαρχιακού και Δημοτικού οδικού δικτύου

Αναφορικά με τον 3ο άξονα, οι προτεινόμενες ενέργειες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος, με την ανάδειξη ειδικών μορφών τουρισμού εντός του νησιού

• διάχυση των τουριστών στο νησί, με την κατάλληλη προώθηση και προβολή εναλλακτικών προορισμών εντός του νησιού, συνδυαστικά με δραστηριότητες που άπτονται των ειδικών μορφών τουρισμού. Αναφορικά με τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος και την προώθηση ειδικών μορφών τουρισμού, με σκοπό την αποσυμφόρηση δημοφιλών προορισμών εντός του νησιού και την προβολή νέων αναδυόμενων προορισμών και διαφοροποιημένων υπηρεσιών, προτείνεται η έμφαση σε μορφές που αναδεικνύουν τον τοπικό χαρακτήρα και το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον του νησιού (π.χ. γαστρονομικός τουρισμός/οινοτουρισμός, τουρισμός υπαίθρου και ειδικότερα οι περιηγητικές διαδρομές/πεζοπορία, με την προβολή και προώθηση δικτύου διαδρομών)

• ενίσχυση της αστυνόμευσης

• αύξηση αριθμού ταξί και λεωφορείων που δραστηριοποιούνται στο νησί

Με την επίτευξη των παραπάνω δράσεων, επιδιώκεται η ενίσχυση της “ποιοτικής” τουριστικής κίνησης, με παράλληλη αύξηση των διανυκτερεύσεων και της μέσης δαπάνης ανά ταξιδιώτη καθώς και η συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του νησιού.