Θέματα υγείας: Οστεοπόρωση (β’ μέρος)

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Σήμερα θα συνεχίσουμε και θα κλείσουμε το κεφάλαιο οστεοπόρωση, συζητώντας για την πρόληψη, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση.

Το βασικό είναι να συνειδητοποιήσουμε πως το 85-90% της οστικής μάζας μας, αποκτάται έως τα 18 περίπου χρόνια στα κορίτσια και έως τα 20 στα αγόρια. Φτιάχνοντας λοιπόν γερά οστά έως τότε, αποφεύγουμε σε μεγάλο βαθμό την οστεοπόρωση αργότερα. Στην ενήλικη ζωή συντηρούμε τα οστά μας με το να προσλαμβάνουμε βιταμίνη D, κυρίως με μέτρια έκθεση σε ήλιο το καλοκαίρι, και με συμπλήρωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D, με την ήπια καθημερινή άσκηση όπως το περπάτημα, ή δυνατόν και καθημερινά, με το να μην καπνίζουμε και να μην πίνουμε πολύ οινόπνευμα, και με το να μετρήσουμε την οστική μας πυκνότητα την κατάλληλη στιγμή.

Πότε μετράμε την οστική μας μάζα;
– Οι γυναίκες άνω των 65 και άντρες άνω των 70.
– Άτομα με κατάγματα άνω των 50 ετών.
– Γυναίκες σε εμμηνόπαυση με παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση.
– Σε περιπτώσεις απώλειας ύψους άνω του 1 εκ. σε ένα χρόνο.
– Σε περιπτώσεις συνολικής απώλειας άνω των 4 εκατ. από το αρχικό μας ύψος
– Όταν υπάρξει σε ακτινογραφία κάταγμα ή απώλεια οστικής πυκνότητας.

Πώς την μετράμε;
Η βασική μέθοδος είναι η DXA και γίνεται στο ισχίο και την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης γιατί εκεί συμβαίνουν και τα κατάγματα που μπορεί να μας καθηλώσουν προκαλώντας σημαντική αναπηρία. Η εξέταση είναι εύκολη, ολιγόλεπτη και η χορηγούμενη ακτινοβολία είναι μικρή. Οι απλές ακτινογραφίες ΔΕΝ είναι σωστές για εκτίμηση της οστικής μάζας, παρά μόνο στο να βάλουν κάποια ένδειξη για μέτρηση. Αν κάποιο άτομο είναι πάνω από 130-140 κιλά θα μπορούσε για τεχνικούς λόγους να χρησιμοποιηθεί η κερκίδα στο χέρι και η πτέρνα στο πόδι.

Η μέτρηση αυτή θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 1-2 έτη ή και κάθε έτος αν δοθεί μια νέα αγωγή. Κατά την μέτρηση βγαίνει ένα T-score, το οποίο συγκρίνει την οστική μας μάζα με αυτή ενός 30χρονου ανθρώπου. Έτσι έχουμε οστεοπενία (χαμηλή οστική πυκνότητα) με τιμές από -1 έως -2,5 και οστεοπόρωση με τιμές από -2,5 και κάτω. Τιμές από -1 και πάνω θεωρούνται φυσιολογικές.

Προσοχή! Το T-score έχει εφαρμογή μόνο σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση και σε άνδρες άνω των 50 ετών. Συνήθως για μικρότερης ηλικίας άτομα αξιολογούμε το Z-score που κάνει σύγκριση της δικής μας οστικής μάζας με ενός ανθρώπου ίδιας ηλικίας.

Στην οστεοπενία θα ληφθεί φαρμακευτική αγωγή υπό προϋποθέσεις, ενώ στην οστεοπόρωση οπωσδήποτε. Ένα σημαντικό εργαλείο για την απόφαση χορήγησης ή όχι αγωγής είναι ο δείκτης FRAX που υπολογίζει την πιθανότητα να πάθετε οστεοπορωτικό κάταγμα στην επόμενη 10ετία. Τα φάρμακα που δίνονται είναι διάφορα και είναι πλέον αρκετά εξελιγμένα ώστε να μην χρειάζονται καθημερινή λήψη. Συζητήστε με τον γιατρό σας ποιο είναι κατάλληλο για εσάς και μην παίρνετε ό,τι ακούσατε πως έκανε καλό σε κάποιον άλλο.

Και εδώ η πρόληψη είναι η καλύτερη λύση.

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης