“Σαντορίνη 1670 μ.Χ.”, μια πολύτιμη και πολύ πλούσια πηγή πληροφοριών

Την πρώτη δημόσια παρουσίαση μιας ακόμα εξαιρετικής έκδοσης του “Αρχείου Θηραϊκών Μελετών – Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα” απόλαυσαν όσοι παρακολούθησαν την εκδήλωση που έγινε στο Μέγαρο Γκύζη, στα Φηρά της Σαντορίνης, το βράδυ της Παρασκευής 1 Σεπτεμβρίου 2023.

Στο μακρινό 1670 μ.Χ. αναφέρεται το ομότιτλο βιβλίο των 492 σελίδων, όταν στην οθωμανοκρατούμενη Σαντορίνη πραγματοποιείται απογραφή ανθρώπων και περιουσιών από τον Μουσταφά Εφέντη προκειμένου να υπολογισθεί η φορολογία που αντιστοιχούσε με βάση το κτηματολόγιο. Τα κατάστιχα αυτά της απογραφής αποτελούν μια πολύτιμη και πολύ πλούσια πηγή πληροφοριών για τη Σαντορίνη της εποχής και το πώς συνδέεται αυτή η εποχή με το σήμερα. Πρόκειται πράγματι για μια πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση.

Στην παρουσίαση του βιβλίου συμμετείχαν ο Δημήτρης Τσίτουρας, στον οποίο άλλωστε ανήκει η ιδέα της της απόδοσης στο κοινό των οθωμανικών απογραφών του 1670 και ο οποίος είχε και την γενική επιμέλεια της έκδοσης, ο καθηγητής οθωμανολόγος Ηλίας Κολοβός (φωτογραφία πάνω μαζί με τον Δημήτρη Τσίτουρα) που μαζί με τον υποψήφιο διδάκτορα ιστορικό Γιάννη Κηπουρό συνέγραψαν το βιβλίο, καθώς και η αρχιτέκτονας Βούλα Μποζινέκη-Διδώνη που τεκμηρίωσε με τη βοήθεια της επίσης αρχιτέκτονα Νίνας Γεωργιάδη την ύπαρξη σήμερα των εκκλησιών και των ανεμόμυλων που αναφέρονται στα κατάστιχα της απογραφής.

Στην εκδήλωση παρέστησαν και απηύθυναν χαιρετισμό ο έπαρχος Θήρας Χαράλαμπος Δαρζέντας, ο δήμαρχος Θήρας Αντώνης Σιγάλας και η αντιδήμαρχος Θήρας Σοφία Κίτσου. Το “παρών” έδωσε επίσης ο πρώην δήμαρχος Θήρας Νίκος Ζώρζος.

Ειδική αναφορά θα θέλαμε να κάνουμε στην παρουσία του Καθολικού Επισκόπου Σύρου Θήρας και Κρήτης π. Πέτρου Στεφάνου, καθώς η Καθολική Επισκοπή Θήρας συμμετείχε στην έκδοση αυτή και “προσέφερε τη στήριξή της στην προσπάθεια προβολής της “άλλης πλευράς” της Σαντορίνης, με την πλούσια ιστορία που αυτός ο εξαιρετικός τόπος και οι κάτοικοί του δημιούργησαν στο πέρασμα των αιώνων, από την αρχαιότητα έως σήμερα”, όπως ανέφερε στην ομιλία του.

Το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Σεβ. π. Πέτρου Στεφάνου έχει ως εξής:

“Το βιβλίο, το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα, με τίτλο: “Σαντορίνη 1670 μ.Χ. Τα τεκμήρια των οθωμανικών απογραφών (κατάστιχο κεφαλικού φόρου και κτηματολόγιο)” είναι η δεύτερη κατά σειρά επιστημονική μελέτη, που δημοσιεύεται από το Αρχείο Θηραϊκών Μελετών – Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα.

Έχει προηγηθεί η έκδοση, το 2016, του βιβλίου του κ. Γιάννη Κηπουρού, με τίτλο: “Δεσμοί αίματος και εξ αγχιστείας συγγένειες στο Αιγαίο (14ος-20ός αιώνας). Τα γενεαλογικά δέντρα από το Αρχείο της Καθολικής Επισκοπής Σαντορίνης”.

Συγγραφείς του νέου αυτού πονήματος είναι οι ιστορικοί κ. Ηλίας Κολοβός και κ. Γιάννης Κηπουρός, με τη συνεργασία της αρχιτέκτονα κ. Παρασκευής Μποζινέκη-Διδώνη.

Ο τόμος αυτός, εκτεινόμενος σε 492 σελίδες, διαφωτίζει και προβάλλει το παρελθόν της Σαντορίνης στους δύσκολους χρόνους της οθωμανικής δουλείας, αποτελώντας μία πηγή γνώσεως πάνω σε θέματα κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά και άλλα. Συνιστά, επίσης, μία σημαντική συμβολή στην ιστορική έρευνα του ιδιαίτερου αυτού νησιού των Κυκλάδων, αλλά και της Τουρκοκρατίας στην Ελλάδα γενικότερα.

Η Καθολική Επισκοπή Θήρας, με ιδιαίτερη χαρά συμμετέχει στην έκδοση αυτή και προσφέρει τη στήριξή της στην προσπάθεια προβολής της “άλλης πλευράς” της Σαντορίνης, με την πλούσια ιστορία που αυτός ο εξαιρετικός τόπος και οι κάτοικοί του δημιούργησαν στο πέρασμα των αιώνων, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Το πλούσιο αρχειακό και ιστορικό υλικό του ΑΡΧΕΙΟΥ της ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΘΗΡΑΣ ελπίζουμε να συνεχίσει να εμπνέει νέους ερευνητές με ιδέες πρωτότυπες και καινοτόμες, για την περαιτέρω αξιοποίησή του, ώστε κι εμείς, οι μη ειδικοί, να γινόμαστε κοινωνοί της πλούσιας κληρονομιάς που αυτό το αρχείο, καθώς και άλλα, κατάφεραν να διατηρήσουν, μέσα σε δύσκολες, πράγματι, συνθήκες…

Συγχαίρω τους καταξιωμένους συγγραφείς και τους συνεργάτες τους, καθώς και τον εκδότη κ. Δημήτρη Τσίτουρα, για την πραγματοποίηση του τόσο ενδιαφέροντος αυτού βιβλίου, ευχόμενος καλή συνέχεια με τις ιστορικές μελέτες τους για τη Σαντορίνη.

Ευχαριστώ όλους και όλες για την παρουσία σας εδώ, σήμερα, καθώς και όσους εργάστηκαν για να απολαύσουμε αυτές τις όμορφες στιγμές.”

Το βιβλίο “Σαντορίνη 1670 μ.Χ. Τα τεκμήρια των οθωμανικών απογραφών (κατάστιχο κεφαλικού φόρου και κτηματολόγιο)” είναι διαθέσιμο στο ηλεκτρονικό κατάστημα του Atlantea, όπως και όλες οι εκδόσεις του “Αρχείου Θηραϊκών Μελετών – Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα” που βρίσκονται σε κυκλοφορία. Μπορείτε να το βρείτε εδώ.