Θέματα υγείας: Πόσο βλάπτει η ηλιακή ακτινοβολία;

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Είμαστε πλέον για τα καλά μέσα στο καλοκαίρι και οι περισσότεροι με την πρώτη ευκαιρία τρέχουμε στις παραλίες για ένα μπανάκι και ηλιοθεραπεία. Η έκθεση στον ήλιο είναι όντως θεραπεία τελικά;

Ο ήλιος, στην ύπαρξη του οποίου οφείλεται η ύπαρξη ζωής στον πλανήτη Γη, εκπέμπει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία η οποία φθάνοντας στην γη είναι κατά 42,1 % υπέρυθρη, 51,8 % στην ορατή περιοχή και κατά 6,1 % στην υπεριώδη περιοχή. Η υπεριώδης ακτινοβολία έχει τρείς τύπους, την UVA, την UVB και την UVC.

– H UVA είναι σταθερή όλο το έτος, έχει μεγάλη διεισδυτική ικανότητα και προκαλεί τις πιο σοβαρές δερματολογικές βλάβες. Δεν απορροφάται από ελαφριά ρούχα ή τα τζάμια. Προκαλεί δημιουργία ελευθέρων ριζών και μπορεί να προκαλέσει μεταλλάξεις του DNA των δερματικών κυττάρων.

– Η UVB είναι αυτή που προκαλεί το γνωστό μας μαύρισμα, την σταματούν τα τζάμια και είναι ισχυρότερη το καλοκαίρι και αυξάνεται όσο μεγαλύτερο είναι το υψόμετρο. Προκαλεί τα εγκαύματα και τις ρυτίδες στο δέρμα, καθώς και την φωτοκαρκινογέννεση.

– Τέλος η UVC ακτινοβολία, είναι η πλέον επικίνδυνη από τις τρεις, σκοτώνει όμως μικρόβια και είναι αυτή που δεν περνά το στρώμα του όζοντος, κάνοντας την «τρύπα» του όζοντος σημαντική για το πόση UVC φθάνει στην γη.

Τι συμβαίνει λοιπόν με την έκθεσή μας στον ήλιο; Η μελανίνη αυξάνεται, ως προστατευτικός μηχανισμός, και το δέρμα μας μαυρίζει. Αρχικά έχουμε το άμεσο μαύρισμα, σε μια ώρα από την έκθεση, μέσω της UVA ακτινοβολίας, διότι τα κοκκία μελανίνης της επιφάνειας του δέρματος οξειδώνονται και το δέρμα αποκτά σκούρο χρώμα το οποίο όμως λίγες ώρες μετά υποχωρεί. Κατόπιν με την συμμετοχή της UVA και UVB, οξειδώνονται κοκκία μελανίνης σε βαθύτερα στρώματα, δίνοντας σκούρο χρώμα 10 ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο και με διάρκεια έως μια εβδομάδα. Εφόσον συνεχίσουμε την έκθεσή μας στον ήλιο, πάλι μέσω UVA-UVB, φθάνουμε στο μεγαλύτερο μαύρισμα σε 2-3 εβδομάδες, το οποίο μπορεί να διατηρηθεί για λίγους μήνες.

Η επίδραση του ήλιου στον κάθε άνθρωπο δεν είναι η ίδια και διαφέρει ανάλογα με την υγεία του κάθε δέρματος, με την τριχοφυΐα, τον τύπο του δέρματος, την ηλικία, την φυλή κλπ. Η ακτινοβολία που μπορεί να ανεχθεί κάθε δέρμα είναι αθροιστική και σημαίνει πως αν έχουμε μόνιμη και επί χρόνια έκθεση στον ήλιο, κάποιων ανθρώπων το δέρμα θα εξαντλήσει αυτήν την αμυντική αντοχή και θα κινδυνέψει με την εμφάνιση βλαβών, έως και καρκίνου. Να ξανατονίσουμε πως η ακτινοβολία που λαμβάνουμε κάθε χρόνο αθροίζεται σε όλη μας την ζωή.

Για προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία έχουν κατασκευαστεί τα διάφορα αντηλιακά προϊόντα, με διάφορους δείκτες προστασίας οι οποίοι εκφράζουν την ένταση αυτής της προστασίας, με το πόσο χρόνο παραπάνω μπορούμε να εκτεθούμε στον ήλιο σε σχέση με αυτόν που θα αντέχαμε χωρίς το αντηλιακό, έως ότου πάθουμε βλάβη. Τα προϊόντα αυτά θα πρέπει να εφαρμόζονται μισή ώρα πριν εκτεθούμε στην ακτινοβολία, και κάθε δύο ώρες να επαναλαμβάνουμε την εφαρμογή τους.

Καθώς τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να ακούγονται πολλές φωνές κατά των χημικών αυτών αντηλιακών προϊόντων, δε θα πρέπει να ξεχνάμε την βοήθεια που προσφέρουν τα καπέλα, τα γυαλιά και τα ρούχα που μπορούμε να φοράμε στη παραλία. Αυτό κυρίως αφορά τα παιδιά ως πολύ πιο ευαίσθητα στην ηλιακή ακτινοβολία, αλλά δεν εξαιρείται καμία ηλικία.

Ο ήλιος λοιπόν εκτός από τις ευεργετικές του ιδιότητες, γιατί έχει βέβαια και τέτοιες, μπορεί να είναι και βλαβερός, αν δεν προσέξουμε. Οι γυναίκες μετά από κάποια ηλικία θα αρχίσουν να έχουν έντονες ρυτίδες και θα παραπονιούνται για αυτές ξεχνώντας ότι τις προκάλεσαν οι ατελείωτες ώρες «μαυρίσματος». Σημάδια στο δέρμα, μόνιμα πολλές φορές, θα μας θυμίζουν αυτή τη συνήθεια, ενώ τα όλο και περισσότερα κρούσματα καρκίνου του δέρματος θα τονίζουν πως παν μέτρον άριστον.

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης