Θέματα υγείας: Τι σημαίνει ένα “φυσιολογικό” check up;

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Πριν λίγες ημέρες, δημοσιεύτηκε στα ΜΜΕ η είδηση του θανάτου ενός νέου ανθρώπου της show-biz. Στα 46 του λοιπόν βρέθηκε νεκρός στο διαμέρισμά του και ανάμεσα στις συζητήσεις που ακολούθησαν τονίστηκε πως λίγες ημέρες πριν είχε υποβληθεί σε έναν πλήρη προληπτικό έλεγχο και όλα ήταν φυσιολογικά, επομένως “πώς ήταν δυνατόν να χάσει την ζωή του;” Αντίστοιχα περιστατικά έχουμε ίσως ξανακούσει, χωρίς βέβαια να φτάνουμε πάντα στο συχνά αναφερόμενο «Μόλις βγήκε από τον γιατρό, πέθανε στην εξώπορτα» !

Ο προληπτικός έλεγχος έχει αρχίσει να μπαίνει στο πρόγραμμα αρκετών Ελλήνων, αλλά όπως πολλά άλλα πράγματα, διενεργείται και ερμηνεύεται με έναν δικό μας, ιδιόρρυθμο τρόπο. Οι έλεγχοι αυτοί σπάνια σχεδιάζονται από κάποιον οικογενειακό ή θεράποντα ιατρό. Ο σχεδιασμός αυτός έχει να κάνει με την ιδιαιτερότητα του κάθε ανθρώπου, όσον αφορά στον τρόπο ζωής του, το ιστορικό του, την κληρονομικότητά του κλπ. Ιδανικά το check up θα έπρεπε να «σχεδιάζεται» επάνω του. Ωστόσο τα έτοιμα check up που βασίζονται στο φύλο και την ηλικία, και υπάρχουν σε διάφορες μορφές, κάνουν δουλειά. Εκεί όμως που δημιουργείται το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Οι περισσότεροι παίρνοντας τα αποτελέσματα, συγκρίνουν τα ευρήματα, ειδικά των αιματολογικών ελέγχων, με τα όρια των φυσιολογικών τιμών που υπάρχουν δίπλα, και βγάζουν μόνοι τους συμπεράσματα. Δεν κατανοούν ότι τα φυσιολογικά όρια αφορούν τον γενικό πληθυσμό και είναι απλά ενδεικτικά. Μόνο ένας αρμόδιος κλινικός γιατρός μπορεί να τα ερμηνεύει. Σαν γενικές γραμμές να γνωρίζετε πως ό,τι δεν έχουμε βρει, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει.

Δυο βασικά πράγματα φοβόμαστε σήμερα: τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο. Για τα μεν πρώτα, ο έλεγχος σε επίπεδο ενός συνήθους ελέγχου, μπορεί να βρει συνήθως τις αιτίες για την δημιουργία τους, και όχι αν ήδη υπάρχουν. Μάλιστα η στένωση των αρτηριών της καρδιάς είναι δύσκολη στον εντοπισμό και απαιτεί ειδικούς ελέγχους, που σε εξωνοσοκομειακό επίπεδο, μόνο αν βρεθεί κάτι παθολογικό έχουν αξία. Η φυσιολογική έκβαση των εξετάσεων δεν σημαίνει την μη ύπαρξη νόσου.

Όσον δε αφορά τις κακοήθειες, βλέπω συχνά να διενεργούνται αιματολογικοί έλεγχοι «καρκινικών δεικτών», που όταν βγαίνουν φυσιολογικοί υπάρχει ένας εφησυχασμός πως όλα είναι καλά, ενώ η αλήθεια είναι πως όταν είναι παθολογικοί, η νόσος είναι ήδη εκτεταμένη. Πριν την άνοδό τους υπάρχουν άλλοι τρόποι διάγνωσης των κακοηθειών.

Συνεπώς ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα ενός προληπτικού ελέγχου, δεν σημαίνει πως κερδίσαμε την αιώνια ζωή! Η ερμηνεία του πρέπει να γίνεται όχι από εμάς τους ίδιους, τους γνωστούς μας ή το διαδίκτυο, αλλά από τον γιατρό μας και βέβαια να ακολουθούμε τις οδηγίες που θα πάρουμε γιατί οι εξετάσεις δεν αποτρέπουν τις αρρώστιες.

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης