Θέματα υγείας: υπάρχει υπέρταση στους πνεύμονες;

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε πως η αρτηριακή υπέρταση είναι μία, και είναι αυτή που μετράμε με τα γνωστά μας πιεσόμετρα, στο μπράτσο μας. Υπάρχει όμως άλλη μία πάθηση που σχετίζεται με την αύξηση της πίεσης σε αρτηριακό δίκτυο και βρίσκεται στους πνεύμονες, λέγεται δε πνευμονική υπέρταση.

Όπως υπάρχει στο σώμα μας ένα δίκτυο αρτηριών, έτσι και στο εσωτερικό των πνευμόνων υπάρχει ένα αντίστοιχο δίκτυο το οποίο παρεμβάλλεται μεταξύ του αριστερού και του δεξιού τμήματος της καρδιάς. Η αύξηση των πιέσεων σε αυτό το δίκτυο, οφείλεται σε διάφορες αιτίες, είναι σοβαρή νόσος όταν οι τιμές της πίεσης αυτής υπερβούν κάποια όρια, και μπορεί να είναι ακόμη και θανατηφόρος.

Σε ενα ποσοστό περίπου 40% των ασθενών με πνευμονική υπέρταση, δεν εντοπίζεται κάποια αιτία και πρόκειται την λεγόμενη «ιδιοπαθή πνευμονική υπέρταση» (όπως ιδιοπαθές νόσημα βαφτίζουμε ό,τι ακόμα δεν μπορούμε να αιτιολογήσουμε την δημιουργία του) και το υπόλοιπο σε διάφορα άλλα νοσήματα. Η ιδιοπαθής υπέρταση είναι πολύ συχνότερη σε γυναίκες (διπλάσιο ποσοστό από τους άντρες) και έχει εμφάνιση σε νέα ηλικία (μέση ηλικία διάγνωσης τα 36 έτη). Ένα ποσοστό αυτών των κρουσμάτων παρατηρείται σε συγγενείς και θεωρείται κληρονομική. Από τα άλλα αίτια, συνήθη είναι διάφορα καρδιολογικά προβλήματα όπως κάποιες βαλβιδοπάθειες, χρόνιες εμβολές στους πνεύμονες, αναπνευστικά χρόνια προβλήματα, μεταβολικά νοσήματα, η χρόνια αιμολυτική αναιμία, λοίμωξη από HIV (AIDS), νοσήματα συνδετικού ιστού, η σαρκοείδωση και διάφορα άλλα νοσήματα.

Τα συμπτώματα της νόσου είναι κυρίως η δύσπνοια και η εύκολη κόπωση, και είναι προφανές ότι είναι συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε πολλές άλλες παθήσεις, οπότε και πολλές φορές δεν είναι εύκολη η διάγνωση, αν ο γιατρός δεν το υποψιαστεί ώστε να το διερευνήσει. Όταν οι πνευμονικές πιέσεις αυξηθούν υπερβολικά, τα συμπτώματα γίνονται έντονα πολλές φορές, ενώ όταν περάσουν χρόνια από την έναρξη της νόσου, μέχρι να διαγνωστεί, έχει ήδη αναπτυχθεί καρδιακή ανεπάρκεια του δεξιού μέρους της καρδιάς.

Επί υπόνοιας ύπαρξης της νόσου, οι πρώτες εξετάσεις είναι ακτινογραφία θώρακος και υπερηχογράφημα καρδιάς, όπου μπορούμε να πετύχουμε (δεν είναι πάντα εφικτό) μέτρηση των πνευμονικών πιέσεων μέσω του Doppler. Tελική διάγνωση τίθεται μέσω του καρδιακού καθετηριασμού. Περαιτέρω έλεγχοι σε ειδικά κέντρα, με εργοσπιρομετρία (δοκιμασία κοπώσεως δηλαδή μαζί με αναπνευστικό έλεγχο) και διάφορες άλλες εξετάσεις μπορούν να εκτιμήσουν την βαρύτητα και την πιθανή πρόγνωση.

Είναι χρόνια νόσος και απαιτεί θεραπεία δια βίου. Χορηγούνται διάφορα φάρμακα με συνήθως μέτρια επιτυχία, όπως διουρητικά, ανταγωνιστές του Ca, αντιπηκτικά, πολύωρη χορήγηση οξυγόνου κλπ. Τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί νέα φάρμακα με πολλές υποσχέσεις για βελτίωση της πρόγνωσης, που είναι δύσκολα στην χορήγηση (πολλά από αυτά είναι μόνο ενέσιμα και δίνονται σε νοσοκομεία) αλλά και πάρα πολύ ακριβά.

Η πνευμονική υπέρταση λοιπόν είναι μία κατά μεγάλο ποσοστό καρδιολογική νόσος, και θα πρέπει να μπαίνει στο μυαλό μας σε περίπτωση επίμονης και ανεξήγητης δύσπνοιας. Στο επόμενο άρθρο μας θα ασχοληθούμε με άλλη μια νόσο που έχει σχέση με τους πνεύμονες, αλλά είναι επίσης κυρίως καρδιολογικής αιτιολογίας, το «πνευμονικό οίδημα».

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης