Εφικτή η ανέλκυση του Sea Diamond κατά τους πραγματογνώμονες

Δυνατή κρίνεται η ανέλκυση του “Sea Diamond” υπό την προϋπόθεση της ενδελεχούς μελέτης, σύμφωνα με τους δύο δικαστικούς πραγματογνώμονες που διορίστηκαν με αποφάσεις του Τριμελούς Εφετείου Πειραιά για να διερευνήσουν αν η ανέλκυση του συγκεκριμένου πλοίου είναι εφικτή και οι οποίοι κατέθεσαν τη σχετική έκθεσή τους την περασμένη Πέμπτη 30/1. Ωστόσο, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, λόγω του υψηλού ρίσκου που περικλείει για το περιβάλλον και τους ανθρώπους που θα συμμετέχουν στην επιχείρηση, ως ενδεικνυόμενη λύση προτείνεται η παρακολούθηση και ο έλεγχος του ναυαγίου από αναγνωρισμένους φορείς.

“Η ανέλκυση του ναυαγίου του κρουαζιερόπλοιου “Sea Diamond” είναι δυνατή, αλλά πρόκειται για μία επιχείρηση που απαιτεί ενδελεχή μελέτη, πολύπλοκη εργασία με περιβαλλοντικό και ανθρώπινο ρίσκο αλλά και υψηλό κόστος” όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της πραγματογνωμοσύνης που κατατέθηκε στο Εφετείο Πειραιά.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στη συγκεκριμένη πραγματογνωμοσύνη το ναυάγιο χαρακτηρίζεται “μεσαίας” επικινδυνότητας και εναλλακτικά προς την ανέλκυσή του προτείνεται η εφαρμογή, παρακολούθηση και ο έλεγχος του ναυαγίου και του περιβάλλοντος της περιοχής από αναγνωρισμένους φορείς. Προστίθεται επίσης, ότι “από ένα χρονικό σημείο και έπειτα, ενώ δεν έχει υπάρξει εμφάνιση αξιοσημείωτης ρύπανσης κι ενώ οι μετρήσεις φαίνονται να σταθεροποιούνται, η πιθανότητα αιφνίδιας διαρροής και περιβαλλοντικής ρύπανσης είναι ελάχιστη”.

Τονίζεται εξάλλου, ότι “η φύση του υπεδάφους της Καλντέρας και η παρουσία όγκου διασκορπισμένου εντός του ναυαγίου, απαιτούν τη συνέχιση παρακολούθησης του ναυαγίου, κάτι που όπως διαπιστώθηκε κατά τον επιτόπιο έλεγχο, στις 22/1/2020, από τους πραγματογνώμονες, διενεργείται με άρτιο τρόπο τόσο από την ιδιωτική εταιρεία απορρύπανσης όσο και από το ΕΛΚΕΘΕ”. “Εάν τύχει οποιαδήποτε περίπτωση διαρροής, τότε η περιοχή διαθέτει έμπειρους και εξοπλισμένους οργανισμούς φορείς ώστε να μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση” συμπληρώνεται στην πραγματογνωμοσύνη.

Υπενθυμίζουμε βέβαια ότι το Εφετείο Πειραιά είχε παραγγείλει ταυτόχρονα σε άλλους δικαστικούς πραγματογνώμονες ξεχωριστή έκθεση πραγματογνωμοσύνης που αφορούσε αποκλειστικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ναυαγίου και η οποία έχει κατατεθεί από τον Αύγουστο του 2019. Η πραγματογνωμοσύνη αυτή ανέφερε μεταξύ άλλων:

“Το βυθισθέν Κ/Ζ SEA DIAMOND αποτελεί εστία εκπομπής ρυπογόνων και επιβλαβών ουσιών, τόσο για το ανθρώπινο, όσο και για το φυσικό περιβάλλον, σύμφωνα με τα μέχρι τούδε συλλεγέντα στοιχεία, όπως έχουν διεξοδικώς αναλυθεί στο γενικό και ειδικό θεωρητικό μέρος, το οποίο βασίζεται στην ελληνική και στην ξενόγλωσση διεθνή βιβλιογραφία […] Οι κύριοι ρυπαντές είναι τα τοξικά και επικίνδυνα βαρέα μέταλλα […] Ως βέλτιστη λύση (από περιβαλλοντικής απόψεως) προκρίνεται η ολική ανέλκυση του σκάφους. Η τελευταία κατόπτευση του ναυαγίου (Ιούλιος 2019) μέσω της χρήσης του ROV της εταιρείας Planet Blue κατέδειξε ότι το ναυάγιο του Sea Diamond ευρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση γεγονός το οποίο ενισχύει την ως άνω αναφερόμενη επιλογή… Η επιβάρυνση που έχει επιφέρει το ναυάγιο στην περιοχή είναι σαφής και ο μοναδικός τρόπος αποτροπής της είναι η οριστική απομάκρυνσή του. Κάθε άλλη καθυστέρηση ή ενέργεια θα έχει ως αποτέλεσμα την οικολογική και όχι μόνο καταστροφή της Καλντέρας. Από την πολιτεία θα πρέπει να απαιτηθεί η εφαρμογή του άρθρου 24 του Συντάγματος για την αποκατάσταση της βλάβης του θαλασσίου περιβάλλοντος και την προστασία της υγείας των πολιτών…”.

Την ίδια ώρα, με ανακοίνωσή της, η Δημόσια Αρχή Λιμένων (ΔΑΛ) κάνει λόγο για σημαντική επιτυχία, επαναλαμβάνοντας ότι δύο κινεζικές εταιρείες εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την ανέλκυση του ναυαγίου, “τερματίζοντας οριστικά την απάτη της δήθεν ανέφικτης ανέλκυσης”. Προσθέτει μάλιστα ότι η ανέλκυση μπορεί να γίνει με κόστος που δεν υπερβαίνει τα 300 εκατ. ευρώ, ποσό έως και τρεις φορές μικρότερο από αυτό που εκτιμάται στην πρόσφατη πραγματογνωμοσύνη: ”Το κόστος της ανέλκυσης μπορεί να είναι από 550 εκατ. ευρώ μέχρι και να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ”.

Ως ουσιώδη σημεία της πραγματογνωμοσύνης ξεχωρίζει επίσης τα δύο παρακάτω:

-“…σχετικά με την κατάσταση αντοχής του ναυαγίου, βάσει του πίνακα ρίσκου, αυτό εμπίπτει σε χαμηλή κατηγορία επικινδυνότητας. Η προσέγγιση αυτή είναι ως προς την εκτίμηση ρίσκου σχετικά με τη διάβρωση. Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι σε σχετικά μεγάλα βάθη όπως αυτό του Sea Diamond τα επίπεδα οξυγόνου είναι χαμηλότερα και η θερμοκρασία χαμηλότερη. Αυτό οδηγεί σε χαμηλότερους ρυθμούς διάβρωσης έως και 10-12 φορές χαμηλότερο σε σχέση με μικρά βάθη, γεγονός που επίσης κρατά τον Συντελεστή Επιδείνωσης στο χαμηλότερο επίπεδο.”

-“είναι γεγονός ότι έχουν παρέλθει οι μέρες, όπου τα ναυάγια ήταν “σε μεγάλο βάθος” ή “πολύ δύσκολα” προς ανέλκυση. Τουλάχιστον σε θεωρητικό επίπεδο μπορούν να εφαρμοστούν καινοτόμες μέθοδοι, με χρήση νέων τεχνολογιών, βοηθητικών πλοίων και πλωτών μέσων ώστε να επιτευχθεί η ανέλκυση του ναυαγίου. Με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα, η ανέλκυση του ναυαγίου Sea Diamond είναι πρακτικώς εφικτή…”

Επίσης η ΔΑΛ καλεί τους κατά το νόμο υπόχρεους για την ανέλκυση του ναυαγίου, την Παρασκευή 7/2, ώρα 13:30, σε ανοιχτή δημόσια διαβούλευση με τηλεδιάσκεψη, με θέμα την ανέλκυση του ναυαγίου του Sea Diamond, προκειμένου, όπως αναφέρει, να “υπάρξει ένας αποδεκτός οδικός χάρτης που θα επιτρέψει την άμεση έναρξη των εργασιών της ναυαγιαίρεσης”.

“Η τελευταία προσπάθεια που επανεκκίνησε τον Νοέμβριο του 2019 δεν αποσκοπούσε στην αφαίρεση διοικητικής αρμοδιότητας από οποιαδήποτε άλλη διοικητική αρχή, αλλά στην απόδειξη ότι η ανέλκυση του ναυαγίου Sea Diamond είναι εφικτή και μάλιστα σε εύλογο κόστος” αναφέρει στην ανακοίνωσή της η ΔΑΛ.

Νεότερη ενημέρωση 4/2:

Σχολιάζοντας όσα μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ σε σχέση με την πρόσφατη πραγματογνωμοσύνη, ο Διοικητής της ΔΑΛ κος Δημοσθένης Μπακόπουλος με νεότερη ανακοίνωση τονίζει τα παρακάτω:

– Η έκθεση πραγματογνωμοσύνης διετάχθη προκειμένου να απαντήσει στο βασικό ερώτημα εάν η ανέλκυση του συγκεκριμένου ναυαγίου είναι εφικτή. Δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία ότι σε αυτό το ερώτημα η απάντηση είναι οπωσδήποτε θετική. Η ανέλκυση του ναυαγίου Sea Diamond είναι πρακτικά εφικτή.

– Η ανωτέρω έκθεση πραγματογνωμοσύνης σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί την τελική μελέτη υλοποίησης της συγκεκριμένης ναυαγιαίρεσης (wreck removal plan), η οποία θα συνταχθεί από τον ανάδοχο της ναυαγιαίρεσης με έξοδα των κατά νόμω υπόχρεων (πλοιοκτητών, διαχειριστών, ασφαλιστών κλπ) και θα εγκριθεί από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου. Η τελική μελέτη υλοποίησης της συγκεκριμένης ναυαγιαίρεσης (wreck removal plan) δεν απαντά στο ερώτημα εάν η ανέλκυση του ναυαγίου Sea Diamond είναι εφικτή, αλλά υποδεικνύει τη συγκεκριμένη τεχνική λύση, που θα εφαρμοστεί στη συγκεκριμένη περίπτωση από συγκεκριμένο ανάδοχο. Για τους λόγους αυτούς, μια τέτοια μελέτη αποτελεί ουσιαστικά το πρώτο στάδιο της διαδικασίας ανέλκυσης.

– Είναι αληθές ότι οι πραγματογνώμονες διατυπώνουν την άποψη ότι εναλλακτικά προς την ανέλκυση θα μπορούσε να εφαρμοστεί παρακολούθηση και έλεγχος του συγκεκριμένου ναυαγίου και του περιβάλλοντος, παρά το γεγονός ότι σχετικό ερώτημα δεν ετέθη από το Δικαστήριο. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση τυχόν αντικατάσταση της ανέλκυσης του ναυαγίου Sea Diamond από τη μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενη μεθοδολογία της “παρακολούθησης και ελέγχου” δεν είναι νομικά δυνατή μετά την έκδοση της με αριθμό 1820/2019 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία επιβεβαιώθηκε ότι “δεν απαιτείται ειδική αιτιολόγηση όσον αφορά στον επαπειλούμενο από την ύπαρξη του ναυαγίου κίνδυνο προσβολής του περιβάλλοντος ή στην παρεμπόδιση της ελεύθερης και ασφαλούς ναυσιπλοΐας, αλλά ούτε και ως προς την επιβολή του μέτρου της ανέλκυσης ολόκληρου του ναυαγίου, αφού το μέτρο αυτό είναι, κατά την εκτίμηση του νομοθέτη, το πλέον κατάλληλο για την απάλειψη κάθε δυσμενούς συνέπειας από την ύπαρξη του ναυαγίου (βλ. άρθρο 2 παρ. 2 ν. 2881/2001), διότι με αυτό επιτυγχάνεται η αποκατάσταση, κατά το δυνατόν, του θαλασσίου περιβάλλοντος στην πρo του ναυαγίου κατάσταση (βλ. ΣτΕ 1647/2011).”