Ένα ακόμα στοιχείο από τις Κυκλάδες στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Τέσσερα νέα στοιχεία άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς προστέθηκαν πριν λίγες ημέρες στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003) και εμπλουτίζεται συστηματικά, αποσκοπώντας στη διαφύλαξη των παραδόσεων και τη μετάδοσή τους στις νεότερες γενιές.

Το ένα από τα τέσσερα νέα στοιχεία προέρχεται από την παράδοση των Κυκλάδων. Είναι ο θερμιώτικος μπάλος, ο ζευγαρωτός χορός μπάλος, ακρογωνιαίος λίθος της ζώσας μουσικοχορευτικής παράδοσης της Κύθνου (Θερμιά). Ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους νησιωτικούς μπάλους για τις “βόλτες”, ενώ ο έντονος αυτοσχεδιαστικός του χαρακτήρας νοηματοδοτείται από τη διαχρονία και εντός μιας συνεχούς επιτελεστικής διαδικασίας επικαιροποιεί τους δεσμούς της κοινότητας στη συγχρονία.

Ο θερμιώτικος μπάλος έρχεται να προστεθεί στα άλλα επτά κυκλαδίτικα στοιχεία του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που είναι: η παραδοσιακή τυροκομία των Κυκλάδων, η ανδριώτικη βεγγέρα, η κεραμική παράδοση της Σίφνου, η καλαθοπλεκτική στη Βωλάξ Τήνου, το συριανό λουκούμι, η αμπελοοινική κληρονομιά της Σαντορίνης, η τηνιακή μαρμαροτεχνία.

Δείτε αναλυτικά τα εγγεγραμμένα στοιχεία στο Εθνικό Ευρετήριο εδώ.

Οι άλλες τρεις νέες προσθήκες είναι:

α) Το μανιάτικο μοιρολόι, το οποίο αναφέρεται τυπικά στην αυτοσχέδια θρηνητική μελοποιία, μέρος της μανιάτικης θρηνητικής τελετουργίας (κλάμα), κυρίως από γυναίκες, γνωστές και ως μοιρολογίστρες. Με τα μοιρολόγια οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν τους νεκρούς τους και μεταδίδουν τη μαρτυρία τους και έξω από το κλάμα ως συλλογική προφορική ιστορία που αντέχει στον χρόνο.

β) Το Ευαγγελίζου, εκκλησιαστικός ύμνος αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, που έψαλαν τα ξημερώματα του Ευαγγελισμού, ομάδες παιδιών ή και μεγαλύτεροι στους δρόμους των Μουδανιών Προύσας και των γύρω χωριών. Οι κάτοικοι περίμεναν τις ομάδες αυτές και όταν περνούσαν από τη γειτονιά τους, έβγαιναν από τα σπίτια και κερνούσαν γλυκά, κυρίως λουκούμια ή σπιτικά λικέρ.

γ) Ο χορός του μηχανικού, χορός που μιμείται τις κινήσεις του ημιανάπηρου “πιασμένου”, όπως λέγεται, σφουγγαρά-δύτη που χτυπήθηκε από τη “νόσο των δυτών”. Η έλλειψη γνώσεων για τους κανόνες αποσυμπίεσης είχε ως αποτέλεσμα αναπηρίες και θανάτους. Η λαχτάρα του πιασμένου “μηχανικού” για τη ζωή μετουσιώθηκε στον χορό αυτό, ο οποίος διδάσκεται από το Λύκειο των Ελληνίδων Καλύμνου και εξακολουθεί να χορεύεται σε κάθε εκδήλωση, γλέντι και πανηγύρι από τους Καλύμνιους του νησιού και τους απόδημους Καλύμνιους ανά τον κόσμο.

Διαφήμιση

Η ετήσια διαδικασία εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας ξεκινάει κάθε Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς σε κοινότητες φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που θέλουν να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν σημαντικά για την ταυτότητά τους. Μετά από συστηματική επεξεργασία, η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς έκρινε θετικά την εισήγηση για την εγγραφή των τεσσάρων νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την οποία έκανε δεκτή και η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Με την αποδοχή της εισήγησης της Επιτροπής για την εγγραφή των τεσσάρων νέων στοιχείων στο Εθνικό Ευρετήριο, η Υπουργός Πολιτισμού δήλωσε: “Το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας εμπλουτίζεται με τέσσερις ακόμα εγγραφές, στοιχεία του ποικιλόμορφου πολιτιστικού πλούτου της πατρίδας μας. Πρόκειται για μερικές ακόμα ψηφίδες, στο τεράστιο ψηφιδωτό της παράδοσής μας, το οποίο συνθέτουν η εμπειρία, η γνώση, οι δεξιότητες, η ευρηματικότητα, η δημιουργικότητα, αλλά και το αίσθημα του λαού μας, ως τεκμήρια ενός πολιτισμού, με ιστορικό βάθος και ποικιλία, ενός πλούσιου και, ως ένα βαθμό, ανεξερεύνητου παρελθόντος. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, την οποία το Υπουργείο Πολιτισμού καταγράφει και συμβάλλει στην συντήρησή της, αποτελεί βασικό στοιχείο του Πολιτισμού μας. Της αξίζει τιμή και σεβασμός, επειδή φέρνει σε επαφή τη σύγχρονη κοινωνία με τις ρίζες της, τις παραδόσεις, την ιστορία και τις εμπειρίες των ανθρώπων που δημιούργησαν πολιτισμό πριν από μας, σε αυτόν τον τόπο”.