Θέματα υγείας: Περί παχυσαρκίας ο λόγος

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Στις 21 Μαΐου ήταν η Ευρωπαϊκή ημέρα κατά της παχυσαρκίας και με αυτή την αφορμή αξίζει να αναφέρουμε κάποια σημαντικά σημεία για το θέμα, καθώς θα δείτε πως αφορά και τις Κυκλάδες!

Έχουμε ακούσει πως η χώρα μας είναι πρωταθλήτρια στην Ευρώπη στο θέμα του αυξημένου βάρους (δυστυχώς άλλη μια αρνητική πρωτιά). Για να είμαστε σαφείς, είμαστε στις πρώτες θέσεις, ανάλογα το τι αφορούν οι μετρήσεις πχ ενήλικες, παιδιά, άνδρες, γυναίκες, παχύσαρκους ή υπέρβαρους, έχοντας ωστόσο και άλλες χώρες που αγωνίζονται να μας πάρουν την θέση.

Ας καθορίσουμε πρώτα τι είναι υπέρβαρος και τι παχύσαρκος. Έχουμε διεθνώς αποδεχτεί έναν δείκτη, τον Δείκτη Μάζας Σώματος ή ΒΜΙ, ο οποίος προκύπτει διαιρώντας το βάρος (σε κιλά) με το τετράγωνο του ύψους (σε μέτρα), πχ 100 κιλά με 1,80 μ = 30,86. Ιδανικό βάρος έχει κάποιος με ΒΜΙ από 20 έως 25, υπέρβαρος θεωρείται με ΒΜΙ από 25 έως 30 και παχύσαρκος από 30 και επάνω.

Ας δούμε τώρα κάποια νούμερα. Αρχικά η τάση αύξησης του βάρους είναι ανησυχητική και σήμερα έχουμε 300 εκατ παχύσαρκους παγκοσμίως, με το 2025 να είναι πιθανότατα οι διπλάσιοι!

Στην χώρα μας το ποσοστό των παχύσαρκων (όχι απλά υπέρβαρων) είναι 19,6%. Συγκρίνοντας τα νούμερα με αυτά των ΗΠΑ όπου είναι 35,5% και του Μεξικού στο 32,4% τα δικά μας δείχνουν βέβαια ικανοποιητικά.  Όμως στην Ευρώπη είμαστε στις πρώτες θέσεις σε παχυσαρκία, ιδίως στις γυναίκες, κυρίως των μεγάλων ηλικιών.  Έχουμε λοιπόν σε ηλικίες άνω των 18 ετών, 41% υπέρβαρες και 30% παχύσαρκες γυναίκες.

Αν δούμε την κατανομή στην χώρα. Στην Αθήνα οι άντρες άνω των 18 ετών, είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι στο 53% και 20% αντίστοιχα, ενώ οι γυναίκες αντίστοιχα στο 31% και 15%, άρα στα αστικά κέντρα οι γυναίκες προσέχουν περισσότερο). Η έκπληξη έρχεται εδώ: Το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων ενήλικων ατόμων παρατηρήθηκε στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη (43%). Τα μέρη της χώρας δηλαδή που δίδαξαν παγκόσμια την περίφημη Μεσογειακή διατροφή, το πρότυπο για όλο τον κόσμο, είναι πλέον σε τελείως διαφορετική θέση και τις συνέπειες σε θέματα υγείας θα αρχίσουμε να βλέπουμε σύντομα.

Η παχυσαρκία είναι συνδεδεμένη με πολλά προβλήματα υγείας, σκελετικά προβλήματα, καρδιοπάθειες, υπέρταση, χολοκυστοπάθειες, υπερλιπιδαιμίες και κυρίως σακχαρώδη διαβήτη, ο οποίος αυξάνει συνεχώς σε ποσοστά, με συνέπεια βαρίες αναπηρίες (εμφράγματα, ακρωτηριασμούς, τύφλωση κλπ). Υπάρχουν πλέον ειδικά σε νέους ανθρώπους, προβλήματα έλλειψης αυτοεκτίμησης, κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και υπογονιμότητας.

Και εδώ φτάνουμε στο πλέον ανησυχητικό σημείο των ερευνών. Η παιδική παχυσαρκία στην χώρα μας είναι πολύ μεγάλη. Σχεδόν τέσσερα στα δέκα παιδιά στην Ελλάδα (με τα αγόρια να «προηγούνται») είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, όταν ο μέσος όρος υπέρβαρων ή παχύσαρκων παιδιών στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ είναι μόλις 24%. Ειδικά, στα αγόρια ηλικίας 10-12 ετών, σχεδόν ένα στα δύο χαρακτηρίζεται ως υπέρβαρο ή παχύσαρκο.  Ειδικά για τα παιδιά στην εφηβεία, όταν μεγαλώσουν θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικοι (σε ποσοστό 60-70%!), ενώ όσον αφορά τα παχύσαρκα παιδιά έως 3 ετών, θα γίνουν κατά 3-8% παχύσαρκοι ενήλικοι.

Ελπίζω πως έχει δοθεί ένα μήνυμα κινδύνου. Πρώτα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα και μετά έχουμε ελπίδες επίλυσής του. Το παχύσαρκο παιδάκι δεν είναι όμορφο παιδάκι. Είναι αυριανός ασθενής και μάλιστα με πολλά προβλήματα. Ακούτε τους παιδιάτρους όταν σας επισημαίνουν το θέμα. Ακούτε τον γιατρό σας όταν σας ζητάει να χάσετε βάρος, ειδικά όταν ήδη πάσχετε από καρδιοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, αρθροπάθειες κλπ.

Η παχυσαρκία είναι νόσος και όχι αισθητικό πρόβλημα. Τρώτε λιγότερες ποσότητες, μειώστε σημαντικά τους υδατάνθρακες και αρχίστε να περπατάτε. Αν χρειαστεί ζητήστε βοήθεια από ειδικούς! Η αναλογία με 7 στους 10 Έλληνες υπέρβαρους ή παχύσαρκους πρέπει να αλλάξει!

* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης