Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*
Αν κάποιος έχει ζητήσει τη συνδρομή εξωτερικών ιατρείων νοσοκομείου για κάποιο ύποπτο σύμπτωμα για καρδιακό επεισόδιο, έχει ακούσει για έλεγχο «ενζύμων». Τι είναι τελικά αυτά και τι ακριβώς δείχνουν;
Όταν έχουμε επεισόδιο απόφραξης ενός από τα αγγεία που τρέφουν την καρδιά μας, ενός στεφανιαίου αγγείου δηλαδή, αν μεν η απόφραξη αυτή είναι πλήρης έχουμε έμφραγμα, οπότε τμήμα του μυός της καρδιάς νεκρώνεται. Παρόμοια εικόνα έχουμε αν η απόφραξη δεν είναι πλήρης αλλά πολύ μεγάλη και διαρκεί πολλές ώρες, πάλι μέρος πλέον τους μυός, υφίσταται μερική νέκρωση.
Κατά την διάρκεια αυτού του γεγονότος, από την νέκρωση αυτή, απελευθερώνονται στην κυκλοφορία κάποιες ουσίες, των οποίων η ανίχνευση σε μια εξέταση αίματος, μας βοηθά στην διάγνωση του εμφράγματος, ειδικά αν οι αλλοιώσεις στο ηλεκτροκαρδιογράφημα δεν είναι σαφείς. Το πρώτο καρδιακό ένζυμο που ανιχνεύουμε είναι η τροπονίνη, μια πρωτεΐνη δηλαδή, που μπορούμε να ανιχνεύσουμε περίπου μετά ένα τρίωρο από το καρδιακό επεισόδιο. Αυτό σημαίνει πως ίσως μετά από μια φυσιολογική μέτρηση, χρειαστεί να κάνουμε μερικές ώρες μετά και μια νέα εξέταση μήπως θετικοποιήθηκε αργότερα. Το πόσο αυξημένες είναι οι τιμές της, έχει σχέση με την έκταση και προφανώς την σοβαρότητα του εμφράγματος. Να σημειώσουμε εδώ πως αυξημένες τιμές τροπονίνης δεν υπάρχουν μόνο στο έμφραγμα αλλά και σε πνευμονική εμβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια.
Το επόμενο ενζυμο που πριν την δυνατότητα ανίχνευσης της τροπονίνης, κυριαρχούσε στην διάγνωση του εμφράγματος είναι η κρεατινική φωσφωκινάση, η CPK δηλαδή και κυρίως ένα ισοένζυμό της η CPK-MB. Αυξάνεται λίγο μετά την τροπονίνη και φτάνει το μέγιστό της περίπου στο 24ωρο, επιστρέφοντας στο φυσιολογικό σε 48-72 ώρες. Η ολική CPK είναι επίσης ένα ενζυμο που αυξάνεται εύκολα από διάφορες αιτίες που καταστρέφουν μυϊκές ίνες, όπως ένα χτύπημα, μια ενδομυϊκή ένεση, μια έντονη εργασία ή άσκηση, ή λήψη στατινών για αυξημένη χοληστερόλη κλπ. Η αξιολόγηση δεν πρέπει να γίνεται βάσει του ορίου των φυσιολογικών τιμών της, αλλά μόνο από γιατρό γιατί εύκολα η τιμή της αυξάνεται σε πάρα πολύ μεγάλα όρια, γεγονός που επί άγνοιας μας οδηγεί σε λάθος αποφάσεις.
Η μυοσφαιρίνη είναι μια άλλη ουσία που είναι η ανιχνευόμενη νωρίτερα από όλες, σε ένα δίωρο από το επεισόδιο, αλλά έχει το μειονέκτημα ότι αυξάνει εύκολα και από άλλες αιτίες, άρα μπορεί να μας μπερδέψει στην διάγνωση.
Άλλες μετρούμενες ουσίες, όπως οι τρανσαμινάσες (SGOT – SGPT) και η LDH, αυξάνονται επίσης μετά από ένα έμφραγμα αλλά αυτό συμβαίνει αρκετές ώρες μετά, έτσι την διάγνωση την έχουμε ήδη βγάλει, και είναι εύκολα αυξημένες σε άλλες καταστάσεις, οπότε η χρησιμότητά τους αφορά μόνο την παρακολούθηση της αποθεραπείας και όχι στην διάγνωση.
Είναι λοιπόν χρήσιμο να τονίσουμε πως η διάγνωση ενός εμφράγματος ή μιας σοβαρής ισχαιμίας, δεν είναι πάντα απλή και εύκολη. Γίνεται από συνδυασμό πραγμάτων, όπως τα συμπτώματα, το ιστορικό και οι τυχόν παθήσεις τους ασθενούς, η μορφολογία του καρδιογραφήματος, συχνά σε σύγκριση με παλαιότερο (γι’ αυτό, καλό θα είναι να έχετε ένα παλιό καρδιογράφημά σας κάπου στο σπίτι και αν είστε καρδιοπαθής να έχετε ΠΑΝΤΑ ένα και στις διακοπές σας), με αξιολόγηση των καρδιακών ενζύμων και τελικά από την συγκέντρωση όλων αυτών των παραμέτρων από έναν έμπειρο γιατρό, ο οποίος θα τα εκτιμήσει.
* Ο κ. Βασίλης Νομικός είναι καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης
