Σαντορίνη: Ζητείται στροφή προς ένα βιώσιμο τουριστικό μοντέλο

Στο επίκεντρο της προσοχής των μεγάλων μέσων ενημέρωσης της χώρας βρέθηκε και πάλι η Σαντορίνη, με αφορμή χθεσινό ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Γιώργου Λιάλιου της “Καθημερινής”, με τίτλο “Επίσκεψη στην Οία με εισιτήριο το καλοκαίρι”.

Στο άρθρο περιγράφονται μερικές από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) για την “επαναφορά” της Σαντορίνης σε ένα βιώσιμο τουριστικό μοντέλο, μετά την ολοκλήρωση του 1ου Πιλοτικού Προγράμματος Διαχείρισης Προορισμού που υλοποίησε για τη Σαντορίνη, από τον Ιούνιο μέχρι τον Οκτώβριο του 2019. Στο πλαίσιο του προγράμματος είχαν πάρει μέρος, με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων και καταθέτοντας απόψεις, πολλοί κάτοικοι αλλά και επιχειρηματίες του νησιού.

Όπως είχε γίνει γνωστό εδώ και καιρό, το Σχέδιο Διαχείρισης και Δράσεων για τη Σαντορίνη βασίζεται σε έξι στρατηγικές προτεραιότητες:

• Να καταστεί βιώσιμος τουριστικός προορισμός για τις επόμενες δεκαετίες.
• Η διαχείριση του τουρισμού να εξασφαλίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων και την ποιότητα της εμπειρίας των επισκεπτών (σύμφωνα και με την ταυτότητα του νησιού).
• Να διατηρηθεί η ποιότητα του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος.
• Να διασφαλιστεί η βέλτιστη αξία της τουριστικής ανάπτυξης.
• Να αναπτυχθούν νέες εμπειρίες εκτός της κύριας τουριστικής περιόδου.
• Να ενισχυθεί η ταυτότητα του νησιού.

Στο πλαίσιο αυτό, μερικές από τις προτάσεις του προγράμματος που αναφέρει η Καθημερινή, για βελτίωση της ποιότητας ζωής, αλλά και της ταξιδιωτικής εμπειρίας είναι:

• Είσοδος με εισιτήριο (το οποίο θα πωλείται ηλεκτρονικά) για τους επισκέπτες στην Οία κατά τις περιόδους αιχμής. Δημιουργία υποδομής ώστε να μην είναι εφικτή η προσέγγιση σε οχήματα χωρίς άδεια. Αναθεώρηση του τρόπου ανεφοδιασμού των επιχειρήσεων.
• Επέκταση των πεζοδρόμων και των περιοχών όπου απαγορεύεται η στάθμευση στα Φηρά και στην Οία.
• Προώθηση άλλων περιοχών (πλην Οίας) με εντυπωσιακό ηλιοβασίλεμα.
• Περιορισμός του χρονικού εύρους και της περιόδου των μισθώσεων σε κατοικημένες περιοχές (τύπου Αirbnb), π.χ. 60-120 ημέρες. Εξασφάλιση ισορροπίας ανάμεσα στους περιορισμούς που θα εφαρμοστούν σε μεμονωμένες ιδιοκτησίες με εκείνες για εταιρείες με πολλαπλές προς ενοικίαση ιδιοκτησίες.
• Εξασφάλιση προσιτής οικονομικά στέγης για τους κατοίκους.
• Διαχείριση των επισκεπτών της κρουαζιέρας σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας (time slots) ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός.
• Βελτίωση της δημόσιας συγκοινωνίας, αναθεώρηση του δικτύου των στάσεων.
• Διοργάνωση περισσότερων εκδηλώσεων στις περιοχές με τη μικρότερη επισκεψιμότητα.
• Βελτίωση της σήμανσης στο νησί, απομάκρυνση της “ρύπανσης” από παράνομες ή περιττές πινακίδες.
• Δημιουργία δικτύου πεζοπορικών/περιπατητικών διαδρομών (Santorini trails) με ψηφιακά διαθέσιμους οδηγούς.
• Ανάπτυξη αγροτουριστικών εμπειριών για τους επισκέπτες με σύνδεση με τοπικούς παραγωγούς και εστιατόρια.

Ως προς την προστασία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, αναφέρονται επίσης οι παρακάτω προτάσεις:

• Αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού και των οικοδομικών κανονισμών. Ανάπτυξη κανονισμών/κατευθύνσεων για τις νέες κατασκευές.
• Εφαρμογή ειδικών κανονισμών για τις μοναδικές ή σημαντικές περιοχές από άποψη φυσικού ή δομημένου περιβάλλοντος.
• Βελτίωση της διαχείρισης των απορριμμάτων. Αντιμετώπιση του προβλήματος της χωματερής, ανάπτυξη δικτύου ανακύκλωσης. Τακτικός καθαρισμός των παρόδιων ζωνών από απορρίμματα. Απαγόρευση συγκεκριμένων κατηγοριών πλαστικών μιας χρήσης. Επαναχρησιμοποίηση του νερού από τους βιολογικούς καθαρισμούς για άρδευση.
• Εκστρατεία ευαισθητοποίησης των επισκεπτών για την επίδραση της συμπεριφοράς τους στο περιβάλλον του νησιού.

Κάποιες από τις προτάσεις που ακούγονται ως ιδιαίτερα τολμηρές, όπως για παράδειγμα η καθιέρωση εισιτηρίου για τις περιόδους αιχμής στην Οία ή οι περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις (τύπου Airbnb), έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις που είχαν ενδείξεις “ασφυξίας”, όπως η Βενετία, το Ντουμπρόβνικ, η Βαρκελώνη και το Άμστερνταμ. Για να εφαρμοστούν στην περίπτωση της Σαντορίνης, απαιτείται μια σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων και να αλλάξει γενικότερα το θεσμικό πλαίσιο.

Το νέο πλαίσιο που ενδεχόμενα να παρουσιάσει προσεχώς ο ίδιος ο πρωθυπουργός, σε συνέχεια των αλλεπάλληλων συσκέψεων που γίνονται στην Αθήνα με τη συμμετοχή του Δημάρχου και κυβερνητικών στελεχών, αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Υ.Γ. Το πολυσέλιδο πρόγραμμα διαχείρισης προορισμού για τη Σαντορίνη που εκπόνησε η EBRD είναι διαθέσιμο (προς το παρόν μόνο στα αγγλικά) εδώ.