Θέματα υγείας: Πόσο χαμηλή πρέπει να είναι η χοληστερίνη;

Από τον Δρ. Βασίλη Νομικό*

Αρκετά συχνά βλέπω διάφορες αναρτήσεις να αναφέρουν ότι οι πολύ χαμηλές τιμές χοληστερίνης που συχνά συστήνουμε, μπορεί και να βλάψουν. Πόση αλήθεια υπάρχει σε αυτήν την άποψη;

Είναι καλό να γνωρίζουμε πως όταν λέμε το πόση χοληστερίνη πρέπει να έχει ένας ασθενής είναι αποτέλεσμα πολλών, μεγάλων και μακροχρόνιων μελετών, που όσο εξελίσσονται τόσο μπορεί να διαφέρουν σε κάποια σημεία. Υπήρξαν λοιπόν δημοσιεύματα που κατηγορούν την πολύ χαμηλή χοληστερίνη για δημιουργία καρκίνων. Αυτό είναι αναληθές! Πράγματι υπήρξε η παρατήρηση αυτή, αλλά αφού μελετήθηκε, βρέθηκε ακριβώς αντίστροφη συσχέτιση. Δηλαδή ήταν ο καρκίνος που έριχνε τις τιμές της χοληστερίνης και όχι το αντίθετο.

Αφού έληξε η ιστορία αυτή με το αν βλάπτουν οι χαμηλές τιμές, θα δούμε τώρα το πόσο χαμηλά πρέπει να είναι. Οι ασθενείς που θα πάρουν φάρμακα, χωρίζονται σε δύο ομάδες. Μια ομάδα είναι όσοι δεν έχουν κάποιο -τουλάχιστον γνωστό και εμφανές- πρόβλημα με το καρδιαγγειακό τους σύστημα και μία άλλη όσοι έχουν γνωστό πρόβλημα, π.χ. έχουν υποστεί έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο, έχουν στενώσεις στις καρωτίδες κλπ.

Για την πρώτη ομάδα έχουμε πλέον, εδώ και λίγα χρόνια, ειδικούς πίνακες που χωρίζουν τους υποψηφίους για αγωγή σε άνδρες και γυναίκες, σε καπνιστές ή όχι, σε ηλικιακές ομάδες από τα 60 έως τα 70, και σε ομάδες ανάλογα την συνήθη τους πίεση. Οι πίνακες αυτοί, μας δίνουν την στατιστική πιθανότητα μέσα στην επόμενη δεκαετία να υποστούν ένα καρδιαγγειακό επεισόδιο. Ανάλογα με τον κίνδυνο αυτό, ορίζουμε αν χρειάζεται αγωγή ή όχι. Για παράδειγμα, γυναίκα 50 ετών, που δεν καπνίζει, έχει φυσιολογική πίεση και χοληστερίνη 300mg/dl δεν χρειάζεται να πάρει φάρμακα. Η ίδια γυναίκα στα 60 πιθανώς θα πάρει. Αν όμως είναι καπνίστρια θα χρειαστεί από τώρα αγωγή. Βλέπετε λοιπόν πως δεν υπάρχει μια σκέτη απάντηση, αλλά αυτή δίνεται ανάλογα με διάφορους παράγοντες και η λήψη αγωγής κατά της χοληστερίνης, μόνο και μόνο επειδή υπερβαίνει κάποια όρια, είναι απαράδεκτη.

Ας έρθουμε τώρα στην ομάδα αυτών που ήδη έχουν εμφανίσει καρδιαγγειακό νόσημα. Εδώ τα πράγματα είναι διαφορετικά και πλέον δεν ελέγχουμε μόνο την τιμή της ολικής χοληστερίνης αλλά της κακής, της LDL. Η τιμή που επιθυμούμε για αυτούς τους ασθενείς είναι: LDL κάτω από 70 και σε επιλεγμένα περιστατικά και κάτω από το 55! Οτιδήποτε πάνω από αυτή την τιμή σημαίνει πως η πιθανότητα νέου καρδιαγγειακού επεισοδίου αυξάνει.

Υπάρχει μια κατηγορία ασθενών που χορηγούμε φαρμακευτική αγωγή κατά της χοληστερίνης, αδιαφορώντας για την τιμή της και αυτή η ομάδα είναι οι διαβητικοί ασθενείς, οι οποίοι όλοι πρέπει να μειώσουν την κακή χοληστερίνη κάτω από τα 100 mg/dl.

Είδατε πως πιο πάνω αναφέραμε πως οι πίνακες των αποδεκτών τιμών αφορούν ηλικίες από 40 έως 70. Πράγματι, η λήψη αγωγής για άτομα νέα, 30-35 ετών, δεν πρέπει να είναι μια εύκολη απόφαση και πρέπει να βασίζεται μόνο σε σαφή πιθανότητα προσβολής από καρδιαγγειακό νόσημα, πχ πολύ κακό κληρονομικό ιστορικό, με νέα άτομα εμφραγματίες στην οικογένεια και όχι γιατί έχει χοληστερίνη πχ 260-270 mg/dl. Όσον αφορά τα άτομα άνω των 75, οι τελευταίες μελέτες μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Δηλαδή μπορεί να σκεφτούμε χορήγηση αντιχοληστεριναιμικών φαρμάκων, μόνο αν είναι άτομα πολύ υψηλού κινδύνου για να υποστούν καρδιαγγειακό επεισόδιο (πχ διαβητικοί) ή στην περίπτωση που έχουν στο παρελθόν υποστεί ήδη ένα τέτοιο επεισόδιο. Επομένως δεν χορηγούμε “προληπτικά” φάρμακα απλά επειδή έχουν αυξημένη χοληστερίνη.

Διαπιστώνουμε λοιπόν πως η χορήγηση ή μη φαρμάκων δεν είναι μια απλή απόφαση που εξαρτάται μόνο από τις τιμές της χοληστερίνης, αλλά βασίζεται σε πολλούς παράγοντες και η απόφαση αυτή πρέπει να λαμβάνεται μόνο από έναν καλά ενημερωμένο ιατρό.

* Ο κος Βασίλης Νομικός είναι Καρδιολόγος στον Καρτεράδο Σαντορίνης